झेनॉन (Xe), दुर्मिळ वायू, उच्च शुद्धता दर्जा
मूलभूत माहिती
| CAS | ७४४०-६३-३ |
| EC | २३१-१७२-७ |
| UN | 2036 (संकुचित); २५९१ (द्रव) |
हे साहित्य काय आहे?
झेनॉन हा खोलीच्या तपमानावर आणि दाबाने उदात्त, रंगहीन, गंधहीन आणि चवहीन वायू आहे. झेनॉन हवेपेक्षा घनता आहे, त्याची घनता सुमारे 5.9 ग्रॅम प्रति लिटर आहे. झेनॉनचा एक मनोरंजक गुणधर्म म्हणजे जेव्हा विद्युत प्रवाह जातो तेव्हा चमकदार, निळा चमक निर्माण करण्याची क्षमता असते.
हे साहित्य कुठे वापरायचे?
प्रकाशयोजना: झेनॉन वायूचा वापर उच्च-तीव्रता डिस्चार्ज (एचआयडी) दिव्यांमध्ये केला जातो, ज्यांना झेनॉन दिवे असेही म्हणतात. हे दिवे चमकदार, पांढरा प्रकाश निर्माण करतात आणि ऑटोमोटिव्ह हेडलाइट्स, सर्चलाइट्स आणि थिएटर लाइटिंगमध्ये वापरले जातात.
वैद्यकीय इमेजिंग: झेनॉन वायूचा उपयोग वैद्यकीय इमेजिंग तंत्रांमध्ये केला जातो जसे की झेनॉन-वर्धित संगणित टोमोग्राफी (CT) स्कॅन. हे तंत्र मेंदूतील रक्तप्रवाहाची तपशीलवार प्रतिमा प्रदान करण्यात मदत करते, ज्यामुळे स्ट्रोक, ब्रेन ट्यूमर आणि एपिलेप्सी यांसारख्या स्थितींचे निदान आणि निरीक्षण करणे शक्य होते.
आयन प्रणोदन: झेनॉन वायूचा वापर अंतराळयानासाठी आयन प्रणोदन प्रणालीमध्ये प्रणोदक म्हणून केला जातो. आयन इंजिन खूप कमी प्रणोदक वापरताना दीर्घ काळासाठी जोर निर्माण करू शकतात, ज्यामुळे ते खोल अंतराळ मोहिमांसाठी आदर्श बनतात.
संशोधन आणि वैज्ञानिक प्रयोग: झेनॉनचा वापर विविध वैज्ञानिक प्रयोग आणि संशोधन अभ्यासांमध्ये केला जातो. हे बऱ्याचदा थंड करण्याच्या उद्देशाने क्रायोजेनिक रेफ्रिजरंट म्हणून आणि कण भौतिकशास्त्र प्रयोगांमध्ये शोधण्याचे माध्यम म्हणून वापरले जाते. झेनॉनचा वापर कधीकधी संशोधन अणुभट्ट्यांमध्ये न्यूट्रॉन उत्पादनासाठी लक्ष्य म्हणून केला जातो.
सिंटिलेशन डिटेक्टर: झेनॉन गॅसचा वापर सिंटिलेशन डिटेक्टरमध्ये केला जातो ज्याचा वापर अणुऊर्जा प्रकल्प, पर्यावरण निरीक्षण आणि रेडिएशन थेरपी यांसारख्या अनुप्रयोगांमध्ये आयनीकरण रेडिएशन शोधण्यासाठी आणि मोजण्यासाठी केला जातो.
वेल्डिंग: झेनॉन चा वापर आर्क वेल्डिंग प्रक्रियेत केला जाऊ शकतो, जेथे त्याची उच्च घनता आणि थर्मल चालकता वेल्डिंग प्रक्रियेदरम्यान एक स्थिर चाप आणि संरक्षणात्मक वातावरण तयार करण्यास मदत करते.
लक्षात ठेवा की या सामग्री/उत्पादनाच्या वापरासाठी विशिष्ट अनुप्रयोग आणि नियम देश, उद्योग आणि उद्देशानुसार बदलू शकतात. कोणत्याही अनुप्रयोगात ही सामग्री/उत्पादन वापरण्यापूर्वी नेहमी सुरक्षितता मार्गदर्शक तत्त्वांचे अनुसरण करा आणि तज्ञाचा सल्ला घ्या.
